Antwerpen

Algemeen

Antwerpen, gelegen aan de Schelde in België, is een stad die bekend staat om zijn levendige cultuur en rijke geschiedenis. De Frans benaming is Anvers. De stad is de hoofdstad van de provincie Antwerpen en de tweede grootste stad van het land. In de 15e eeuw bloeide Antwerpen op dankzij haar strategische ligging als handelscentrum en werd een van de belangrijkste steden in de Nederlanden. De stad is nu beroemd om zijn mode, diamantenhandel en kunst.

Geschiedenis

De stad, die al bestaat sinds de Romeinse tijd, kent een lange historie als belangrijk handelscentrum en is bekend om de diamentenhandel en zijn haven, de op één na grootste haven van Europa. Jaarlijks bezoeken meer dan 4 miljoen toeristen de stad, die ook Scheldestad en Diamantstad wordt genoemd.

Antwerpen ontleent zijn naam aan een verhaal: de legendarische Romeinse soldaat, Silvius Brabo, doodde de reus Duoon Antigoon, hakte zijn hand af, en smeet deze in de Schelde, ongeveer zoals hij eerder had gedaan met onwillige belastingbetalers. De beroemde Brabofontein op de Grote Markt geeft dit historische moment weer. Door Antigoons hand te gooien ('Hand-werpen') zou de naam Antwerpen zijn ontstaan. 

De meer dan tweehonderd jaar durende blokkade van de Schelde tijdens de Spaanse overheersing leidde stagnatie in na lange bloei. De blokkade - van eind 16e tot en met eind 18e eeuw (van 1585 tot 1792) - maakte dat Amsterdam de rol van Antwerpen als belangrijkste stapelmarkt van Europa overnam. Dit was de start van de Nederlandse 'Gouden Eeuw'.

Foto's

Bekijk hieronder de foto's.

Weetjes

1. Antwerpen is beroemd om zijn diamantenhandel en herbergt de grootste diamantbeurs ter wereld.

2. De stad is de thuisbasis van de beroemde schilder Pieter Paul Rubens, wiens huis nu een museum is.

3. Antwerpen heeft het grootste station van België, het Centraal Station, dat wordt beschouwd als een van de mooiste stations ter wereld.

4. De stad is bekend om zijn mode-industrie, met talrijke ontwerpers en mode-evenementen.

5. Antwerpen is een van de oudste havensteden ter wereld en speelt nog steeds een cruciale rol in de wereldhandel.

6. Het Stadhuis van Antwerpen is een UNESCO Werelderfgoed.

7. De stad heeft een beroemde dierentuin, die in 1843 werd geopend en een van de oudste van Europa is.

8. Antwerpen heeft de grootste collectie van de Vlaamse schilderkunst, waaronder werken van Rubens en Van Dyck.

9. De stad heeft een bloeiende gastronomische scène, met diverse Michelin-sterrenrestaurants.

10. Het MAS (Museum aan de Stroom) biedt een panoramisch uitzicht over de stad en de haven.

Veiligheid

Antwerpen is over het algemeen een veilige stad, maar zoals in elke grote stad kunnen er veiligheidsrisico’s zijn. Het is belangrijk om op drukke plaatsen alert te blijven, vooral in toeristische gebieden. De stad heeft een goed functionerend politiemacht en biedt uitgebreide informatie over veiligheid en hulpdiensten. Het is ook aanbevolen om ’s nachts goed op je spullen te letten en openbare transportmiddelen te gebruiken voor langere afstanden.

Op de rosse buurt en de Chinese wijk na, heb ik er in het centrum altijd een veilig gevoel gehad. Behalve voor Zurenborg hoef je het centrum als toerist ook eigenlijk niet uit. Gelukkig wordt de stad in algeheel opzicht steeds veiliger: zoals in onderstaande figuur is te zien is het aantal gewapende overvallen in het laatste decennium aanzienlijk afgenomen en is het nu niet meer zoals vóór 2010 het geval was, na Luik en Charleroi de gevaarlijkste stad van België. Maar waarom zou je immers het risico nemen dat je ergens loopt en je camera daar geen overuren draait, omdat je alleen maar bent omgeven door architectonisch niet zo interessante flats, zoals je die bijvoorbeeld vindt in probleemwijk Kiel, terwijl er elders zoveel moois is te aanschouwen. En vergeet niet dat je nog steeds in van de meest criminele steden van België bent.

Meer over Antwerpen

Laat dit je echter niet weerhouden om de stad te bezoeken om de prachtige architectuur te bekijken die de stad rijk is, in bijna alle bouwstijlen die je kunt bedenken; op of rond de Grote Markt een biertje te drinken van Stadsbrouwerij de Koninck; Europa's oudste dierentuin te bezoeken; uitgebreid te lunchen in het stadspark of in Het Zuid en te flaneren door de mooie straten met als paradepaartje de Meir, dé winkelstraat van de stad en naar mijn mening een van de mooiste straten van Europa, naast de Parijse boulevards, de Unter den Linden in Berlijn en de Gran Via in Madrid.

Het is vrijwel onmogelijk om alles in één dag te kunnen zien, want de afstanden in de stad zijn enorm. Beter is om het Eilandje (o.a. Museum aan de Stroom met een mooi en gratis uitzicht vanaf de bovenste verdieping), het Zuid (o.a. Museum voor Schone Kunsten, zie foto hieronder) en Zurenborg (Cogels Osylei) op verschillende dagen te bezoeken, bijvoorbeeld in combinatie met één of een paar attracties in het centrum per dag, zoals de O.L.V. Kathedraal, het Rubenshuis en Het Steen.

Ook is een langer verblijf aan de stad aan te raden omdat het gewoon een heel leuke en gezellige stad is en er ook in de buurt veel interessants is te zien.

De volgende zin zou je dan ook niet snel geloven. Als veelvuldig terugkerend bezoeker klinkt het misschien wat gek, maar persoonlijk vind ik het in zijn geheel genomen geen mooie stad. Wel vind ik sommige straten prachtig, met de Meir en de Cogels Osylei voorop, alsmede de vele grootse, historische bezienswaardigheden die de stad rijk is.

Het stadhuis in renaissancestijl en het 13e eeuwse, gotische Steen, het kasteel, zien er helaas niet meer uit als voorheen: vlaggen die die staken uit de voorgevel (zie foto helemaal bovenaan) zijn weggehaald respectievelijk een afschuwelijke moderne aanbouw is toegevoegd aan het oudst bewaarde gebouw van de stad ten behoeve van een nieuwe toegangsroute voor cruisetoeristen naar de binnenstad. Deze ontwikkelingen hebben deze voorheen fraaie monumenten op zijn zachtst gezegd geen goed gedaan. Iets typisch Belgisch? Ik weet het niet, maar probeer maar eens een Antwerpenaar te vinden die daar anders over denkt. Dat zal je meer tijd kosten, dan van Het Eilandje naar Het Zuid, en om dan via het Sint-Annastrand op de Linkeroever naar de Art-Nouveauwijk Zurenborg te lopen. Kijk maar op de kaart bovenaan om een inschatting te kunnen maken van de enorme platpoten die je daaraan over zult houden. Bespaar je de moeite.

Aan de andere kant zijn er zeer mooie voorbeelden van moderne bouwkunst te zien: het Gerechtsgebouw, in de volksmond: Vlinderpaleis (zie foto hieronder) aan de Bolivarplaats, de bij de haven gelegen 'Diamant', die glinstert in het zonlicht, van de wereldberoemde architect Zaha Hadid, en, niet te vergeten, het zeer indrukwekkende station.

Het Gerechtsgebouw van architect Richard Rogers is een nieuwe monumentale blikvanger in de stad sinds 2006.

Het Museum voor Schone Kunsten is het bekendste gebouw in Het Zuid.

De Brabofontein is niet te missen op de Grote Markt.

De O.L.V.-kathedraal is een meesterwerk van Gotische architectuur.

Excursies

Mogelijke excursies in de omgeving zijn:

De fortengordel en kastelen rondom de stad, o.a. Fort Stabroek.

Fort Breendonk (voormalig concentratiekamp) - zie desbetreffende pagina.

Herentals (belfort) - zie desbetreffende pagina.

Lier (begijnhof, stadhuis met belfort en oude stad) - zie desbetreffende pagina.

Mechelen (stadhuis met belfort, oude stad, Zoo Planckendael) - zie desbetreffende pagina.

Sint-Niklaas (stadhuis) - zie desbetreffende pagina.

Turnhout (kasteel: Huis van de Hertogen van Brabant, begijnhof) - zie desbetreffende pagina.

Bronnen

• Antwerpse Stadsgidsen. (2023, oktober 1). Het Vlinderpaleis. Geraadpleegd op 1 oktober 2023.
• Belgische Federale Politie. (2023, september 30). Criminele Figuren. Geraadpleegd op 30 september 2023.
• Capitool. (z.j.). Capitool België. Geraadpleegd op 30 januari 2025.
• Goegebeur, R. (2009). Antwerpen, de stad en haar geschiedenis. Tielt: Lannoo.
• Groeninge, R. (2014). Antwerpse architectuur van de 19de en 20ste eeuw. Antwerpen: Stad Antwerpen.
• Haas, S. (2018). Steden in België: een geschiedenis van Antwerpen. Leuven: Universitas Press.
• Van der Meeren, T. (2015). Cultuur en samenleving in Antwerpen. Antwerpen: Maatschappij der Wetenschappen.
• Zwart, A. (2012). De Antwerpse haven en haar invloed op de stadsgeschiedenis. Amsterdam: Academisch Boekcentrum.

De tekst is deels gegenereerd met behulp van ChatGPT, een AI-taalmodel van OpenAI.

Bekijk ook Aalst, Brussel, Gent, Sint-Niklaas en andere bestemmingen in België.